Aktualności
Wszystkie wydarzenia
Walcząc z Bogiem... – wystawa ze Lwowa
„Bez masowych represji i rozstrzeliwań nie zbudujemy komunizmu”…
06.11.2013
18 października 2013 r. w Muzeum - Zamek Górków otwarto ukraińską wystawę "Walcząc z Bogiem". Zaprezentowano 41 oryginalnych plakatów antyreligijnych i 19 współczesnych upamiętniających Wielki Głód na Ukrainie w latach 1932 - 1933.
Wystawa jest możliwa dzięki bardzo dobrej współpracy pomiędzy Muzeum Historii Religii we Lwowie i Muzeum - Zamek Górków w Szamotułach. Ze Lwowa na uroczystość otwarcia przyjechali: Dyrektor Muzeum Historii Religii we Lwowie Orest Małyc, wicedyrektor Lilija Morawska, kurator wystawy Rusłana Bubriak, kustosz Svitłana Tymkiv i częsty gość Szamotuł prof. Wołodymyr Wasyłenko. Profesor przez 20 lat pracował na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza i jest znawcą historii, kultury i tłumaczem. Okazał się również znawcą polskiej literatury, przytaczając strofy poezji Cypriana Kamila Norwida i Jana Kochanowskiego. Szamotuły reprezentowane były przez Starostę Pawła Kowzana, Z-cę Burmistrza Szamotuł Janusza Stanke, dyrektora Muzeum - Zamek Górków Michała Kruszonę i kustosz muzeum Elżbietę Ratajczak.
Po powitaniu gości z Ukrainy starosta Paweł Kowzan poinformował o porozumieniu z partnerami ze Lwowa i wymianie wystaw. Wyraził nadzieję, że dotychczasowa dobra współpraca nadal będzie kontynuowana. Dyrektor Michał Kruszona zwrócił uwagę, że ta wymiana trwa już 6 lat. Dyrektor Orest Małyc, powiedział, że to co obecnie dzieje się na Ukrainie jest pochodną tragicznej historii jego kraju. Bóg, religia i duchowni zakwalifikowani zostali jako wrogowie komunizmu i zaczęło się systematyczne niszczenie tych sfer, walka z religią i rozstrzeliwania. Plakat był formą walki ideologicznej realizowanej przez znanych radzieckich malarzy i pisarzy.
Kurator wystawy Rusłana Bubriak poinformowała, że najstarszy plakat pochodzi z 1918 roku, tuż po rewolucji. Wszystkie plakaty podzielono na 3 grupy: najstarsze do roku 1920, plakaty z lat 1920 - 1930 i późniejsze z lat 60-tych. Komuniści utożsamiali Cerkiew z monarchią, stąd bezwzględna ideologiczna i fizyczna walka z duchowieństwem i burzenie cerkwi. Głód stał się instrumentem w rękach komunistów, którzy wmawiali ludziom, że to bogata Cerkiew jest powodem, że lud głoduje. Wielu duchownych rozstrzelano lub zesłano na Syberię. Teren Ukrainy to był obszar najmocniej przesiąknięty religią i jednocześnie miejsca zamieszkiwania najzamożniejszych chłopów. Komuniści postanowili wyniszczyć głodem i duchownych i kułaków. Przez 2 lata 1932 i 1933 z głodu zmarło ok. 10 mln ludzi!. Lata 60-te, kiedy do władzy doszedł Nikita Chruszczow to okres podobnego ataku na religię jak za czasów Stalina.
Tereny zachodniej Ukrainy należały do Polski do 1939 roku i tam represji nie było. Po zajęciu tych terenów przez Związek Sowiecki ruszyły represje antyreligijne połączone z rozstrzeliwaniem duchownych i wywózkami na Syberię. Prezentowane plakaty są obrazem tamtych czasów i dokumentują fakt uczestnictwa najbardziej znanych radzieckich artystów w tej ideologicznej walce, takich jak np. Włodzimierz Majakowski. Obecne aspiracje Ukrainy do członkostwa w Unii Europejskiej i rola Polski jako adwokata ukraińskiego członkostwa to naturalna konsekwencja tamtych tragicznych czasów. Połowa Ukraińców jest zdecydowanie za członkostwem w Unii, połowa przeciw i ta druga część to spadkobiercy tego okrutnego systemu. Potrzeba kilku pokoleń zanim to się zmieni. Pani kurator podziękowała za udaną współpracę muzeów dyrektorowi Michałowi Kruszonie i kustosz Elżbiecie Ratajczak, którą określiła jako duszę współpracy.
Kustosz Elżbieta Ratajczak przytoczyła kilka szokujących bolszewickich sloganów antyreligijnych np. "precz z Bożym Narodzeniem, niech żyje cały tydzień roboczy, precz z miłością bliźniego, nam nade wszystko potrzebna jest nienawiść. Michał Bucharin ideolog komunizmu powiedział: rozstrzeliwania stanowią jedną z form budowy komunizmu, bez masowych represji i rozstrzeliwań nie zbudujemy komunizmu". Wystawa skonstruowana jest tak, że nasuwają się następujące wnioski - najpierw jest walka z Bogiem i nienawiść, potem skierowanie jej przeciw ludziom i jej skutek to Wielki Głód. Mocnym akcentem tego wystąpienia była sentencja pochodząca z obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu "jeżeli nie nauczymy się wyciągać wniosków z historii, to ona może się powtórzyć".
Studenci profesora Wołodymyra Wasyłenki utwierdzają mnie w przekonaniu, że profesor jest ekspertem tragicznego okresu Wielkiego Głodu. W swoim przejmującym wystąpieniu nasyconym cytatami z poezji polskich i rosyjskich poetów pokazał skalę i potworność komunistycznych zbrodni. "O tym wszystkim musimy pamiętać dopóki jesteśmy ludźmi, dopóki czujemy się ogniwem w tym ludzkim łańcuchu".
Tę wyjątkową wystawę można zobaczyć do końca stycznia 2014 roku. Naprawdę warto, plakaty tworzone przez najlepszych artystów tamtych czasów są unikatowe i tylko nieliczni kolekcjonerzy na świecie mogą pochwalić się ich posiadaniem.
Tekst / Fot. A. Franke
Od lewej stoją: Wołodymyr Wasyłenko, Rusłana Bubriak i Michał Kruszona
prof. Wasyłenko przemawia, z jego lewej Lilija Morawska, po prawej Orest Małyc
Od lewej: Michał Kruszona, Lilija Morawska, Elżbieta Ratajczak i Rusłana Bubriak
