Aktualności
Wszystkie wydarzenia
Szamotuły w Powstaniu Styczniowym 1863
23.01.2013
Polskie zrywy wolnościowe, nawet te nieudane zasługują na najwyższy szacunek. To był dobitny przejaw tęsknoty do wolności. Alternatywą była poddańcza, pozbawiona suwerenności wegetacja.
Są niestety tacy politycy, którzy uważają, że dość już martyrologii, że nie powinniśmy więcej takich rocznic obchodzić. Niektórzy z nich posuwają się jeszcze dalej i chcą po cichu w ogóle wycofać ze szkół historię. Kto nam to narzuca i jaki jest cel tych działań. Wiele wskazuje na to, że chodzi o wykreowanie obywatela - Europejczyka, nie kierującego się patriotyzmem ani wartościami chrześcijańskimi. Ci "światli" Europejczycy chcą budować Europę federacyjną z dominującym relatywizmem i posuniętym do granic absurdu pacyfizmem. W czasach zaborów również byli ludzie, którzy godzili się z istniejącym stanem rzeczy i nie widzieli potrzeby walki o wolność. Gdyby dzisiaj żyli to pewnie tych oddanych patriotów nazwaliby oszołomami. Na szczęście patriotów jest wciąż więcej i wtedy, tych po stronie chcących wolności było znacznie więcej. A czy w społeczeństwie Szamotuł byli patrioci, którzy swoimi działaniami wpisali się do historii Powstania Styczniowego? Istotnie, kilku obywateli naszego miasta w znaczący sposób zaznaczyło się w historii tamtego, niestety nieudanego zrywu narodowego i są miejsca, które to upamiętniają.
Najbardziej znanym szamotulaninem, którego wiąże się z Powstaniem Styczniowym był Edmund Callier, patron Biblioteki Publicznej Urzędu Miasta i Gminy Szamotuły i patron ulicy nazwanej jego imieniem. To niewątpliwie wybitna postać, której życiorysem można by obdzielić przynajmniej ze cztery osoby. Wiele szczegółowych informacji na jego temat znaleźć można w książce Romualda Krygiera "Ich ślad na Ziemi Szamotulskiej" oraz w książce Andrzeja Hanyża "Ziemia Szamotulska w walce o wolność 1793 - 1919 r." wydanej w Szamotułach w 1939 r. przez drukarnię Kawalera. Z obu tych książek można się dowiedzieć, że zasłużeni dla Powstania Styczniowego szamotulanie to przede wszystkim Edmund Callier, ale również Ludwik Mycielski (właściciel Gałowa), Antoni Kościelski, któremu poświęcona jest jedna z tablic pamiątkowych, znajdująca się w Kolegiacie. Następni z powstańców to Emil Kierski (pochowany w grobowcu Dutkiewiczów), Witold Turno i Adam Węgierski (syn dziedzica Rudek), Adam zginął pod Ignacewem.
Ze względu na szczególne zasługi Edmunda Calliera należy przytoczyć trochę więcej informacji na temat tej wybitnej postaci. Romuald Krygier pisze o nim tak: "Bohater Powstania Styczniowego, żołnierz, oficer, historyk, regionalista, badacz historii wielu regionów Wielkopolski, pisarz, publicysta, krajoznawca, handlowiec, księgarz, nauczyciel języków obcych, współpracownik i redaktor prasy poznańskiej, długoletni i niestrudzony działacz społeczno-polityczny (pseudonim Gaudier)". Ten niespokojny duch jako młody człowiek zapisał się na 5 lat do Legii Cudzoziemskiej, brał udział w Wojnie Krymskiej (1853-1856). Później w Egipcie nadzorował pracowników przy budowie Kanału Sueskiego. Następnie udał się do Włoch i przyłączył się do ruchu wolnościowego zainicjowanego przez Giuseppe Garibaldiego. "Po wybuchu Powstania Styczniowego w 1863 r. E. Callier oddał się do dyspozycji Jana Działyńskiego w Kórniku. Zasługi Calliera jako żołnierza i dowódcy były tak znaczące, że 1 lipca Rząd Narodowy mianował go naczelnikiem wojskowym Mazowsza."
Podsumowując, mieliśmy w owym czasie kilku wielkich patriotów, którzy bez wahania poświęcili się walce za ojczyznę i oddali za nią życie lub zapłacili za to zsyłką na Syberię. Edmunda Calliera Szamotuły uhonorowały nadając jego imię Bibliotece Publicznej i jednej z ulic w Szamotułach. Dyrekcja Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy Szamotuły im. Edmunda Calliera zaplanowała zorganizować prelekcję nt. Powstania Styczniowego i udziału szamotulan w tym wydarzeniu. Jest wiadomym, w którym domu na placu Sienkiewicza E. Callier się urodził i mieszkał. Sądzę, że zasłużył sobie, aby w miejscach, z którymi wiąże się jego życiorys, w dniu 22 stycznia, w 150 rocznicę wybuchu powstania zapalić znicze, oddać cześć pamięci jego i innych wybitnych patriotów, obywateli Szamotuł.
Tekst: Andrzej Franke
Fot. Rafał Stachowiak
