Miasto i GminaSzamotuły

Przypomnijmy, że w tym roku archeolodzy wykorzystując bezinwazyjną metodę badań poprzez zdjęcia lotnicze odkryli pozostałości XIII-wiecznego miasta, pierwszych Szamotuł. Odkrycie okrzyknięto sensacją na skalę europejską. Zdjęcia ukazały rynek, chałupy, przyległe ulice. To wszystko mieści się kilka metrów pod ziemią, a wiemy o tym bez choćby jednego sztachu łopatą. Do tej pory historycy pisali o podwójnej lokacji miasta. Byli jednak przekonani, że Szamotuły zostały "założone" po raz kolejny na tym samym miejscu, tu gdzie teraz mieście się miasto. Odkrycie udowodniło, że pierwsze Szamotuły były 3 kilometry od obecnego miasta, między wsiami Szczuczyn i Mutowo.

W tym tygodniu archeolodzy pracowali w tym historycznym miejscu wykorzystując kolejne, bezinwazyjne metody badań. Pod przewodnictwem Tomasza Herbicha z Instytutu Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk archeolodzy stworzyli specjalne mapy na których dokładnie widać pozostałości dawnych zabudowań i inne szczegóły dawnego miasta. Wykorzystali do tego metodę magnetyczną, czyli zastosowanie geofizyki w badaniu skorupy ziemskiej. Metoda magnetyczna wykorzystuje pole magnetyczne ziemi. Urządzenie odbierające to stałe pole będzie generowało inne parametry jeśli w ziemi będzie się znajdowało coś, co tworzy właśnie ciało magnetyczne. Takie "własne ciało magnetyczne" silnie tworzą elementy spalone (miasto spłonęło prawdopodobnie podczas walk Nałęczów z Grzymalitami) i wypalone (cegła). Dzięki temu powstaje bardzo czytelna mapa tego co znajduje się pod ziemią. W efekcie teraz po tych badaniach archeolodzy dokładnie wiedzą gdzie i co jest pod ziemią, gdzie ewentualnie kopać itp. Druga zastosowana metoda to były badania elektrooporowe.

Prace sfinansował Wojewódzki Konserwator Zabytków.

- Wyniki badań stanowią ewenement na skalę europejską, bo jest to jedyne tego typu stanowisko w Europie. Będziemy starali się nim zainteresować archeologów z za granicy - mówił wiosną tego roku prof. Rączkowski, który wykonał zdjęcia.

Teraz się to potwierdza, bo Tomasz Herbich mówi o zainteresowaniu niemieckich archeologów. Kiedy dowiedzieli się oni o szamotulskim znalezisku, zadeklarowali darmowe badania z wykorzystaniem najnowocześniejszego sprzętu wartego 300 tysięcy euro. Mogliby oni 20-hektarowy teren przebadać przez zaledwie 2-3 dni. A jedyny koszt gminy ograniczyłby się do pokrycia kosztów pobytu archeologów.

Tomasz Herbich przedstawił też ciekawy pomysł na prezentację znaleziska. Nie straszył wielomilionowymi nakładami na budowę skansenu, w którym miałoby być odtworzone całe dawne miasto. Zaproponował, aby zrekonstruowano jedną z chałup, dokonano odkrycia tylko małej powierzchni znaleziska. Zaś cały zarys zabudowań pierwszych Szamotuł aby stworzyć z wykorzystaniem roślinności. np. w miejscu fundamentów chałup byłaby posadzony bukszpan, w miejscu innych obiektów inna roślinność. Należałoby wybudować wieżę, z której można byłoby podziwiać dawnego miasto "narysowane" przez roślinność. Tomasz Herbich proponował również budowę jednego pawilonu, z którym zaprezentowane zostałyby nowatorskie, bezinwazyjne metody badawcze, jakie zostały wykorzystane na tym stanowisku archeologicznym.

Tomasz Herbich ze swoja ekipą wykonał badania sfinansowane przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

Miejsce gdzie pod ziemią znajdują się pierwsze Szamotuły.