Miasto i GminaSzamotuły

9 maja to był piękny słoneczny dzień, wymarzony na odsłonięcie kamienia z tablicą pamiątkową poświęconą generałowi Marianowi Orlikowi, zupełnie niezasłużenie skazanemu na śmierć w 1952 roku przez komunistyczne władze. Odsłonięcie powiązano ze 100-leciem urodzin tego wyjątkowego szamotulanina. Dziś jego szczątki spoczywają w panteonie żołnierzy wyklętych – niezłomnych na Powązkach w Warszawie.

W Szamotułach od 2014 roku mamy skwer im. płk. Mariana Orlika. W styczniu 2016 roku Prezydent RP Andrzej Duda przyznał pośmiertnie Marianowi Orlikowi stopień generała brygady. Starania czynione przez rodzinę Mariana Orlika i pochodzącego z Szamotuł Jerzego Straszewskiego spotkały się z życzliwym przyjęciem władz samorządowych i w krótkim czasie podjęto decyzję o umieszczeniu na skwerze kamienia z tablicą pamiątkową poświęconą temu oddanemu ojczyźnie żołnierzowi. Marianowi Orlikowi po sfingowanym śledztwie i haniebnym wyroku odebrano życie. Namiastką zadośćuczynienia była ogłoszona w 1956 roku rehabilitacja jego i innych oficerów. Rodziny nie chciano poinformować o losie Mariana Orlika. Byli wręcz zastraszani, że jak będą dalej się jego losami interesować to może spotkać ich taki sam los. Takie to były czasy, taka powojenna rzeczywistość, rzekoma suwerenność i praworządność.

Licznie zebrana rodzina Orlików tak dobrze znana głównie za sprawą tradycyjnych związków z muzyką ludową mogła po wielu latach odczuć wreszcie pewną satysfakcję, że jeden z ich synów został oficjalnie w tak trwały sposób zapisany w historii miasta. Obecność władz samorządowych, duchowieństwa, młodzieży szkolnej, młodzieży WSPAK, licznych pocztów sztandarowych i kombatantów świadczyła o randze tego wydarzenia.
Trębacz dał sygnał do rozpoczęcia uroczystości. Pani Agnieszka Krygier-Łączkowska przedstawiła sylwetką Generała. Po odsłonięciu tablicy przez bliską rodzinę Mariana Orlika nastąpiło poświęcenie przez dwóch kanoników: Mariusza Marciniaka i Bogdana Kończaka. Potem było krótkie przemówienie Burmistrza Włodzimierza Kaczmarka. Burmistrz wskazał, że o Marianie Orliku miano zapomnieć, miał być wymazany z pamięci kolejnych pokoleń. Tak się na szczęście nie stało.

Na zakończenie tej oficjalnej części pani Barbara Piekarzewska (siostrzenica) podziękowała wszystkim zebranym za udział i pomoc w zorganizowaniu uroczystości. Po zakończeniu na skwerze zebranych gości zaproszono do Muzeum-Zamek Górków gdzie nastąpił ciąg dalszy uroczystości poprowadzony w nieco innej konwencji.

Przy stoliku najpierw zasiadły dwie panie; Barbara Piekarzewska i dr Agnieszka Krygier-Łączkowska. Bardzo interesująca prezentacja przygotowana przez panią Agnieszkę uzupełniana była szczegółami uzupełnianymi przez panią Barbarę. Po pewnym czasie do dwu pań dołączyła trzecia – dr Aleksandra Kuligowska, pracownik Instytutu Pamięci Narodowej, która mając do dyspozycji akta Mariana Orlika, jakie zgromadził IPN przybliżyła słuchaczom nieznane, szokujące czasem detale, opisując np. metody działania ubeckich oprawców. Dobrze, że to niezwykle interesujące spotkanie przeplatane było elementami muzyki ludowej i tańca, ponieważ pozwoliło to złagodzić te traumatyczne informacje. Para Szamotulska zatańczyła słynnego „Przodka”. Tancerzom akompaniował na klarnecie Tomek Kuźniak. Z muzycznych akcentów jeszcze wspomnieć należy kilka utworów wykonanych na fortepianie przez młodego przedstawiciela rodziny Orlików.

To był z pewnością bardzo specjalny dzień dla rodziny Państwa Orlików, która ma zapewne prawo być dumna ze swego przedstawiciela. Po wielu latach, ale doczekał się należnego mu miejsca w historii naszego miasta i kraju. Dzięki skwerowi jego imienia i pamiątkowej tablicy młode pokolenia będą się dowiadywać kim był Generał Marian Orlik.

Zachęcamy do obejrzenia galerii zdjęć z uroczystości.

Tekst/fot. Andrzej Franke